Klątwa wiedzy
Uczenie innych określonych umiejętności niesie za sobą pewne ryzyko. Wyobraźmy sobie, że wiążemy buty. To łatwe. A teraz wyobraźmy sobie, że nie umiemy wiązać butów – jak to jest, jak nam nie idzie i dlaczego to takie trudne. Czy tak samo łatwo jak w pierwszym przypadku wyobrazimy sobie taki obrazek? Stephen Pinker w swojej książce Piękny Styl zdefiniował klątwę wiedzy jako trudność w wyobrażeniu sobie, jak to jest, gdy ktoś nie wie tego, co my wiemy, co w efekcie prowadzi do trudności w komunikacji.
Najczęściej w sytuacjach szkolnych mówi się o nauczycielu, który nie potrafi czegoś wytłumaczyć i dlatego uczniowie nie potrafią zrozumieć trudnych kwestii. Zapomina się wówczas, że nauka to ruch w dwie strony – nie może płynąć tylko w jednym kierunku – od nauczyciela do ucznia. Ponieważ nauczyciel nie wie, który sposób prezentowania danych treści trafia do ucznia, jeśli sam uczeń mu tego nie powie. Owszem, obserwując rosnącą sprawność w rozwiązywaniu danych zadań można wnioskować, że uczeń zrozumiał. Przyznajcie jednak sami, że metodę prób i błędów można przyspieszyć doskonaląc komunikację także w kierunku uczeń – nauczyciel.
Aktualnie mało mówi się na temat samokształcenia w kontekście dzieci. Więcej uwagi poświęca się motywacji – motywowaniu dzieci do nauki, motywowaniu w przekraczaniu własnych blokad. Od nauczyciela oczekuje się niebywale szerokich kompetencji, daleko wykraczających poza umiejętność merytorycznego przekazania określnych treści. Pytanie – czy to w ogóle możliwe aby je opanować i stosować w cyklu 45 minutowych zajęć? Być może zamiast zgadywać, lepiej skupić się na efektywnej komunikacji?
Dzięki zajęciom w małych, kilkuosobowych grupach stwarzamy warunki do takiej dwukierunkowej komunikacji. Zachęcamy do zadawania pytań. Pozwalamy aby słuchacze dzielili się między sobą własnymi sposobami na opanowanie określonych zagadnień. Stawiamy też na zanurzenie w języku, aby choć w minimalnym stopniu przybliżyć warunki nauki języka angielskiego do naturalnych, w których uczymy się języka ojczystego. Stwarzamy okazje aby to słuchacz samodzielnie wykazywał się inicjatywą i miał wpływ na sposób prowadzenia zajęć. To są nasze metody na minimalizowanie ryzyka i konsekwencji klątwy wiedzy.
Agnieszlka Bogulska